De meeste kerken worstelen tegenwoordig met het concept van een rechtvaardige oorlog. De meeste westerse landen hebben de afgelopen decennia geen oorlogen gehad en dus hebben we een soort pacifistische houding ontwikkeld ten opzichte van elke oorlogssituatie. Maar hoe moeten christenen oorlog benaderen? Deze vraag is vooral relevant in het licht van het huidige conflict van Israël met Hamas.

Onze vriend prof. Gerald McDermott verklaarde onlangs op de Envision-conferentie dat “pacifisme het immorele voorrecht is dat is voorbehouden aan degenen die veilig thuis zitten”. In zekere zin heeft onze theologie rond pacifisme zich ontwikkeld in landen die de afgelopen zeven tot acht decennia in vrede leefden. Maar als je teruggaat in de kerkgeschiedenis, was Thomas van Aquino waarschijnlijk de meest diepgaande stem over dit onderwerp in de 13e eeuw. Hij definieerde het idee van een “rechtvaardige oorlog” als het hebben van drie vereisten.

Ten eerste, het verklaren van een oorlog is niet de zaak van een privépersoon, het heeft een juiste autoriteit nodig. In die tijd had je kleine koninkrijkjes die constant in oorlog waren. En hij zei dat je een goede politieke structuur nodig hebt om de oorlog te verklaren.

Ten tweede vereist het de noodzaak om een ernstig onrecht recht te zetten. Iemand is een agressor geweest en verdient het om ter verantwoording te worden geroepen. Een rechtvaardige oorlog is bedoeld om een natie te corrigeren omdat ze weigert het onrecht dat ze heeft aangedaan goed te maken, of om te herstellen wat onterecht in beslag is genomen. Dit geldt zeker voor Gaza, waar Israël op brute wijze werd aangevallen, gijzelaars werden genomen en veel morele normen werden overtreden.

Ten derde moet de autoriteit die het onrecht wil rechtzetten, oprechte bedoelingen hebben, een morele code bevorderen of een onrecht verhelpen. We moeten oorlogen verwerpen die worden gevoerd om redenen van verheerlijking of wreedheid, en oorlogen accepteren die worden ondernomen om het kwaad te straffen, vrede te verzekeren en het algemeen welzijn te verheffen. Dat is precies wat Israël doet.

Israël wordt beschuldigd van het plegen van genocide in Gaza. Toch is het Israëlische leger waarschijnlijk het meest morele, humane leger in de geschiedenis. Ze gaan veel verder dan alle normale maatregelen om ervoor te zorgen dat er een minimum aan burgerslachtoffers valt.
Tegelijkertijd, als je naar Hamas kijkt, en als je de Geneefse conventies over oorlogsvoering doorleest, dan heeft Hamas elke regel in het boek overtreden, elk principe van oorlogvoering. Ze gebruiken hun eigen mensen als menselijk schild, beschermen hen niet, maar stellen hen eerder bloot aan schade. Ze maken misbruik van humanitaire instellingen, zoals ziekenhuizen en scholen. Ze martelen mensen, verkrachten mensen, vandaliseren, wat allemaal te zien is in de video’s van 7 oktober. Het is schandalig en toch houdt de internationale gemeenschap Hamas niet ter verantwoording.

Dus, wat zegt de Bijbel eigenlijk over oorlog? In zekere zin is de krachtigste passage over oorlog Exodus 15:3, in het “Lied van Mozes”. Er staat: “De Heer is een krijgsman.” Dit is in tegenspraak met veel van onze religieuze veronderstellingen over God als vredestichter. Toch stelt de Bijbel heel duidelijk dat Hij een krijgsman is. En in de context spreekt het van een echte strijd die wordt uitgevochten met echte wapens, met echte mannen die worden gedood. God was in feite aan het vechten om een heel vijandelijk leger te vernietigen.
Psalm 24 zegt ook dat “de Heer machtig is in de strijd”. Deze psalm van David gaat over een zeer reële oorlogservaring.

Dan geeft de Bijbel ons de namen van de Heer, en de meest voorkomende is Adonai Tzva’ot, wat de “Heer der heerscharen” of legers betekent. De Heer wordt in de Bijbel 232 keer zo genoemd. Sommigen zullen misschien zeggen dat dit allemaal het Oude Testament is, maar hetzelfde woord wordt minstens twee of drie keer gebruikt in het Nieuwe Testament. En bedenk dat de Bijbel in Hebreeën 13:8 zegt dat Jezus Christus Dezelfde is gisteren, vandaag en tot in eeuwigheid. God blijft altijd dezelfde.

Als je nog steeds denkt dat dit allemaal het Oude Testament is, lees dan Openbaring 19:11. “En ik zag de hemel geopend, en zie, een wit paard. En Hij, Die op hem zat, werd Getrouw en Waarachtig genoemd, en in gerechtigheid oordeelt Hij en voert oorlog.”
Bovendien onderwijst de apostel Paulus in Romeinen 13:1-7 dat aardse regeringen het zwaard dragen als “Gods dienaar, een wreker om toorn te voltrekken over hem die kwaad doet”. Het Nieuwe Testament schuwt het gebruik van militair geweld door de overheid in een rechtvaardige oorlog dus niet, maar ondersteunt het juist.

Natuurlijk zijn we als gelovigen niet geroepen om deel te nemen aan fysieke gevechten, omdat de kerk geen natie met een leger heeft. Maar het is een andere realiteit voor de herstelde natie Israël, die geen andere keuze heeft dan zich te verdedigen tegen kwaadaardige agressie.

Dit commentaar is een bewerking van een presentatie van Dr. Bühler op de recente International Leadership Conference van de ICEJ in Helsinki.