Na vijftien maanden van intense gevechten komt Israël als overwinnaar uit de bus in verschillende sleutelarena’s van de multifrontenoorlog die werd ontketend door de terroristische invasie van Hamas vanuit Gaza op 7 oktober 2023. De strijd is in wezen gewonnen op verschillende fronten, terwijl andere nog op afsluiting wachten, en nog andere te maken hebben met bedreigingen die nog grotendeels onaangeroerd blijven door de lange arm van de IDF. Aan het begin van het nieuwe jaar volgt hier een regionaal overzicht, te beginnen bij de grens met Gaza waar het allemaal begon.

Het front van Gaza

De Israëlische strijdkrachten stonden versteld van de eerste schok na de massale infiltratie van Hamas op die donkere Shabbat van Simchat Torah, waarbij 1200 Israëli’s omkwamen en 251 gevangen werden genomen in Gaza. Maar de IDF herstelde zich snel en begon drie weken later met een meervoudige grondoperatie in het noorden van Gaza, die de bataljons van Hamas en de Islamitische Jihad in het gebied rond Gaza Stad langzaam omsingelde en ontwortelde. In de daaropvolgende maanden drongen infanterie- en pantserinfanterie-eenheden van de IDF ook door tot Centraal- en Zuid-Gaza, inclusief de sleutelsteden Khan Yunis en Rafah, ondanks internationale bezwaren. Het leiderschap en de militaire structuur van Hamas zijn sindsdien gedecimeerd, waardoor de organisatie alleen nog in staat is tot kleinschalige guerrilla-aanvallen. Er is weinig over van de terreurtunnels en raketfabrieken. De grootste troef is dat Hamas nog steeds zo’n 100 Israëlische gijzelaars vasthoudt, waarvan misschien de helft al dood is.

Nu we 2025 ingaan, hebben de gebeurtenissen in Gaza en elders Hamas gedwongen om compromissen te overwegen in de bemiddelde gesprekken over de vrijlating van gijzelaars. Dit geeft nieuwe hoop dat de resterende Israëli’s, die 450 dagen geleden onder bedreiging van een vuurwapen werden ontvoerd, eindelijk naar huis zullen komen. Hamas is zo verzwakt dat het vreest de controle over Gaza te verliezen, terwijl een verwoeste Hezbollah zich moest terugtrekken uit de gevechten in het noorden. Bovendien zal de verkozen president van de VS, Donald Trump, binnenkort aantreden in Washington en waarschijnlijk een veel harder beleid voeren tegen Hamas, vooral omdat Hamas nog steeds zeven Amerikanen gegijzeld houdt.

Hamas, geïsoleerd en in het nauw, heeft onlangs de belangrijkste eisen laten vallen, namelijk een volledig einde van de oorlog en een volledige terugtrekking van de IDF uit Gaza voordat de gijzelaars worden vrijgelaten. De belangrijkste knelpunten hebben nu te maken met welke Palestijnse gevangenen zullen worden vrijgelaten, waaronder terroristen die zijn veroordeeld voor de moord op meerdere Israëli’s, en wie Gaza in de toekomst zal besturen. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu blijft een naoorlogse rol voor de Palestijnse Autoriteit in Gaza afwijzen en houdt vol dat Israël in de nabije toekomst de uiteindelijke veiligheidscontrole over de hele Gazastrook zal hebben.

Het Noordelijke front

De terreurmilitie Hezbollah in Libanon mengde zich al snel in de strijd op 8 oktober 2023, in de hoop om Israëlische troepen en vuurkracht weg te lokken uit Gaza als een middel om de door Iran gesteunde medemilitie Hamas te steunen. Maandenlang voerden Hezbollah en de IDF een dagelijks artillerieduel dat grotendeels beperkt bleef tot 7 tot 10 kilometer aan weerszijden van de Libanese grens. Israëlische leiders vreesden voor terroristische infiltraties door Hezbollah’s elite-eenheid Radwan, vergelijkbaar met wat de Nukba commando’s van Hamas deden op 7 oktober, en evacueerden daarom 65.000 Israëlische burgers uit het directe grensgebied. Maar het bleek dat Hamas Hezbollah ook had verrast en zij waren tevreden met een uitputtingsslag tegen Israël vlak langs de noordelijke grens.

Dat wil zeggen, totdat Israël het initiatief nam om de Hezbollah-dreiging harder aan te pakken na een raketaanval op een Druzisch dorp in de Golan waarbij een dozijn kinderen in een speeltuin om het leven kwamen. Als reactie daarop begon Israël de ene na de andere hoge Hezbollah-leider uit te schakelen, helemaal tot aan de hoofd-sjeik zelf, de brutale Hassan Nasrallah. Tegelijkertijd activeerden de Israëlische inlichtingendiensten een lang geplande clandestiene operatie om opgeblazen piepers en walkietalkies in de handen van enkele duizenden hogere Hezbollah-commandanten op te blazen, waardoor hun gelederen werden vernietigd.

Het blijkt dat de Israëlische leiders Hezbollah al die tijd als een veel ernstiger bedreiging hadden beschouwd dan Hamas en dat ze hun inlichtingenbronnen en militaire training hadden geconcentreerd op het verslaan van de Libanese sjiitische militie. Hierdoor kon de IDF Hezbollah snel uitschakelen, de leiding onthoofden en tot 80% van het raketarsenaal in enkele weken vernietigen. Toen Hezbollah zo verzwakt was dat het zijn greep op de macht in Libanon dreigde te verliezen, steunde Iran de beslissing van Hezbollah om ermee te stoppen.

Daarom is er een wapenstilstand bereikt in het noorden van Israël, hoewel de IDF nog steeds net binnen Zuid-Libanon opereert om meer wapens en buitenposten van Hezbollah te vinden en te vernietigen. De sjiitische militie is genoeg gehavend om mogelijk ontwapend te worden door de rivaliserende christelijke en soennitische Arabische strijdkrachten in het Libanese leger, die nog steeds boos zijn op Hezbollah omdat ze meedoen aan de strijd om de Syrische dictator Bashar al-Assad aan de macht te houden en Libanon vervolgens eenzijdig meeslepen in een nieuwe oorlog met Israël.

Het Syrische front

Ondertussen hebben zich in buurland Syrië de afgelopen weken dramatische ontwikkelingen voorgedaan die de bedreigingen voor Israël op verschillende fronten sterk hebben beïnvloed. De wrede Assad-dynastie die meer dan 50 jaar vanuit Damascus regeerde, werd plotseling omvergeworpen door soennitische rebellen die door Turkije waren getraind en herbewapend na hun nederlaag in de bittere maar nog steeds smeulende burgeroorlog in het land. Verrassend genoeg veegden deze rebelleneenheden het regime van Assad in slechts 12 dagen van de macht. Dit bracht verschillende positieve veranderingen met zich mee voor Israël, zoals het afsnijden van de bevoorrading van Hezbollah met wapens door Iran via de gebruikelijke route over land door Syrië. Sommige van deze zegevierende soennitische rebellen zijn echter gelieerd aan ISIS en al-Qaeda, en ze kunnen in de toekomst manieren zoeken om Israël aan te vallen. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan lijkt ook vastbesloten om de nieuwe opperheer van Syrië te worden en van daaruit Israël te bedreigen.

Het Oostelijke front

De IDF-troepen hebben de afgelopen vijftien maanden goed werk geleverd in de confrontatie met Palestijnse terreurgroepen die actief zijn in Judea/Samaria (Westelijke Jordaanoever). De laatste tijd heeft Iran geprobeerd om meer wapens dit gebied binnen te smokkelen via Jordanië, met mager resultaat. Maar het heeft zelfs de Palestijnse Autoriteit ertoe aangezet om verrassend hard op te treden tegen Hamas en Islamitische Jihad elementen in Jenin en andere broeinesten van terreur, in een poging om het weinige grondgebied dat de PA controleert te beschermen. Dit geeft aan dat PA-leider Mahmoud Abbas denkt dat Hamas nu genoeg verzwakt is om zijn lusteloze troepen tegen hen te laten vechten en dat hij het Westen wil laten zien dat hij de controle over Gaza kan krijgen.

Het Zuidelijke front

De Houthi-rebellen in Jemen blijven Israël aanvallen met door Iran geleverde langeafstandsraketten en drones. In de laatste uitwisseling hebben Israëlische luchtaanvallen drie havens die Iran gebruikt om deze wapens aan de Houthi’s te leveren, zwaar beschadigd. Verdediging tegen de dreiging van deze langeafstandswapens, vooral de nieuwe, meer geavanceerde types laagvliegende bewapende drones, zal ook in de toekomst een probleem blijven voor Israël, zelfs als er op andere fronten een staakt-het-vuren wordt bereikt.

Het Iraanse front

Iran heeft nu een aantal grote tegenslagen te verwerken gekregen in zijn regionale plannen voor hegemonie en het uitroeien van de Joodse staat. Zowel Hamas als Hezbollah zijn het afgelopen jaar verpletterd door de IDF en Teheran was niet in staat om dit tegen te houden, wat een slecht signaal is voor zijn andere regionale proxy milities in Irak en Syrië. Het verlies van haar voet aan de grond in Syrië is nog een grote klap, waardoor haar meest gewaardeerde proxy, Hezbollah, geïsoleerd achterblijft en thuis de onvrede aanwakkert over al het geld en de middelen die zijn verspild om Assad overeind te houden. Bovendien is het Iraanse regime in verlegenheid gebracht door de twee keer dat het Israël rechtstreeks heeft aangevallen met langeafstandsraketten en droneaanvallen, waarbij het weinig schade heeft aangericht in Israël en reacties van de IDF heeft uitgelokt die de Islamitische Republiek volledig kwetsbaar hebben gemaakt voor verdere Israëlische aanvallen. Iedereen wacht nu op het aantreden van Trump op 20 januari en om te zien of Israël zijn voordeel zal doordrukken door de Iraanse nucleaire faciliteiten aan te vallen.

Het thuisfront

Israël staat op het punt om een klinkende overwinning te behalen op zijn vijanden Hamas en Hezbollah, en hoopt zijn noordelijke en zuidelijke grensgemeenschappen snel te herstellen en opnieuw op te bouwen, terwijl het ook weer actief streeft naar vrede met zijn Arabische buren. Met de hulp van de komende Trump-regering is het misschien mogelijk om voort te bouwen op de Abraham-akkoorden door Saoedi-Arabië te betrekken bij de Arabische landen die zich verzoenen met de Joodse staat. Misschien gaat zelfs de deur open voor toekomstige normalisatieovereenkomsten met Libanon en Syrië. Er blijft echter één obstakel – het lot van de Palestijnen. Deze Arabische landen zullen hoogstwaarschijnlijk blijven aandringen op de oprichting van een Palestijnse staat, een eis waar de meeste Israëli’s niet zo snel mee akkoord willen gaan in de nasleep van de massamoorden van 7 oktober, omdat ze het beschouwen als een beloning voor terrorisme van de ergste soort.

Geschreven door David R. Parsons, ICEJ Senior Vice President & Woordvoerder
Hoofdfoto: Een drone die vanuit Libanon op Israël wordt afgevuurd vliegt over de Israëlische grens met Libanon op 15 september 2024. (Foto: Ayal Margolin/Flash90)